Magda Rucińska: „Pustka nie jest niczym”

Galeria Sztuki Współczesnej Winda /Kieleckie Centrum Kultury, Plac St. Moniuszki 2b, Kielce/
otwarcie wystawy: 20.10.2023 (piątek), godz. 18.00

Pustka nie jest niczym[1]

To zdanie jest zarazem cytatem z Heideggera i tytułem tekstu profesor Joanny Stasiak na temat mojego malarstwa.[2] Ów zwrot ku temu, co w obrazie nie zostało naznaczone, wyartykułowane jest dla mnie niezwykle istotny. Od lat próbuję odnaleźć się w specyficznym malarskim „języku”, starając się nie popadać w nadmierną dyskursywność. Fascynują mnie kompozycje oszczędne, budowane na zasadzie amor vacui. Interesują mnie puste miejsca, fragmentaryczność, retoryka nieobecności. Według niemieckiego filozofa sztuki Gottfrieda Boehma to właśnie w pustych miejscach – nie-postaciach, nie-rzeczach – należy szukać pełni obrazu, jego ikonicznej gęstości.[3] Dla mnie kompozycyjne vacui stanowi bardzo często metaforę przestrzeni rozumianej jako medium koegzystencji. Przestrzeni przywoływanej poprzez elementy do niej przynależne. Widmowej całości, utkanej z fragmentów nasyconych obecnością, pamięcią, tożsamością.

Moje obrazy przenika tematyka osobista, zogniskowana wokół człowieka, wnętrz, motywów roślinnych, fotografii i innych rodzinnych parafernaliów. A pustka pozwala mi odnaleźć między tymi elementami właściwe relacje. Dzięki niej mogą wybrzmieć w obrazie znaczenia.

Jednak poprzez to tytułowe, pozornie proste Heideggerowskie zdanie, chciałabym zwrócić uwagę na malarski język. A w zasadzie jego nie-mowę. Niewerbalność. Często bowiem skupiamy się na semantyce – na tym, co możemy w obrazie nazwać, dookreślić słowami. Tymczasem warto przy obrazach pomilczeć. Po prostu zatrzymać się i patrzeć. Dać się pochłonąć. Wizualny sens obrazu wyłania się bowiem z ciszy.

[1] Heidegger, M. Sztuka i przestrzeń, Principia III, 1991, s. 127–128 cyt za: Stasiak, J. Pustka nie jest niczym [w:] Rucińska, M. Puste miejsca, 2021, Wydawnictwa Uczelniane UTP (obecnie PBŚ)

[2] Stasiak, J. Pustka nie jest niczym [w:] Rucińska, M. Puste miejsca, 2021, Wydawnictwa Uczelniane UTP (obecnie PBŚ)

[3] Boehm, G., O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów,  2014, Universitas